Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Hulusi Keçeci, birinci vakitlerde ünlü beyzbol oyuncusu Lou Gehring’e teşhis konulması nedeniyle onun ismiyle anılan hastalığın daha sonra tıbbi terminolojide Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) tanımlaması ile kullanılmaya başlandığını söyledi.
ALS’nin beyin ve omurilikteki kas denetiminden sorumlu motor nöron denilen hücrelerin ilerleyici tahribatı ile seyreden bir hastalık olduğunu söz eden Prof. Dr. Hulusi Keçeci, “Hastalık ekseriyetle kaslarda seğirme ve güçsüzlük ile başlar, ilerleyici olduğunda vakitle kas sistemi tutularak ağır kas erimelerine birçok klinik bulgunun ortaya çıkmasına neden olur. Hastalar ortasında bu tutuluş bölgesi ve zamansal ilerleyiş de farklılıklar gösterebilir” diye konuştu.
BU BULGULAR GÖZ ARKASI EDİLMEMELİ
Prof. Dr. Hulusi Keçeci, hastalıkta ekseriyetle görülen klinik bulguları şöyle sıraladı:
- Günlük aktivitelerde zorlanma,
- Yürümede zorlanma, bazen düşmeler,
- Bacaklarda diz ve ayak kaslarında güçsüzlük,
- El kaslarında güçsüzlük ve beceriksizlik,
- Konuşmada zahmet,
- Yutma zahmeti,
- Çiğneme zahmeti,
- Solunum zahmeti,
- Kaslarda seğirmeler ve kramplar,
- Uygunsuz ağlama- gülme atakları.
İLERİ DEVİRLERDE DÜŞÜNSEL ANORMALLİKLER GÖRÜLEBİLİR
İleri devirlerde düşünsel ve davranışsal anormallikler görülebileceğini de lisana getiren Prof. Dr. Keçeci, hastalarda mesane ve bağırsak sisteminde tutulum olmadığını ve duyu sisteminin olağan olduğunu belirtti.
GENELLİKLE 55-70 YAŞ ARALIĞINDA ORTAYA ÇIKABİLİR
Hastalığın temel olarak beyinden kaslara verilen elektriki komutun omuriliğin ön kısmında yer alan motor nöronlarının tahribatı nedeniyle fonksiyonunu yerine getirememesine dayandığını tabir eden Prof. Dr. Keçeci, şu bilgileri paylaştı:
“Kaslar bu komuttan mahrum kaldıklarında beyin tarafından denetim edilemezler ve kullanılamadıklarında kas erimesi gerçekleşir. Bu tahribatın nedeni tam olarak bilinmez, lakin suçlanan kimi faktörler vardır. Hastaların yüzde 5-10 kadarı kalıtsal olabilir, erkeklerde biraz daha yüksek oranda görülür. Çoklukla 55-70 yaşlarında ortaya çıkar, sigara bir risk faktörü olarak görülür. Çevresel faktörler toksinlere, metallere ve kimyasallara maruz kalmanın riski artırdığı düşünülür.”
AYIRICI TEŞHİS AÇISINDAN FARKLI TETKİKLER YAPILABİLİR
Hastalığın teşhisinin büyük ölçüde muayene bulgularına ve EMG tetkiklerine dayandığını vurgulayan Prof. Dr. Keçeci, “Sinir sürat ölçümleri ve kasların fizyolojik aktivitelerinin incelenmesi tanıyı büyük ölçüde koydurur. Ender durumlarda bilhassa ayırıcı teşhis açısından MRI, kan, idrar tetkikleri ve bazen kas biyopsisi gerekebilir” biçiminde konuştu.
SEĞİRME SIK RASTLANAN BİR DURUMDUR
Ayırıcı teşhis koymanın ALS hastalığında son derece kıymetli olduğunun altını çizen Prof. Dr. Hulusi Keçeci, “Başka hastalıklarla bilhassa tedavi talihi yüksek olan hastalıklardan ayırt etmek gerekir. Her yıl 50 bin beşerde 1 oranında görülen ender bir hastalıktır. Lakin bilhassa seğirme sık rastlanan bir durum olduğundan, bu şahıslar ALS kaygısı taşırlar, bu tasa nörolojik muayene ve EMG incelemesi ile giderilebilir” tabirlerini kullandı.
HASTALIĞI YAVAŞLATAN TEDAVİLER MEVCUTTUR
Hastalığın tam bir tedavisi olmadığını söyleyen Prof. Dr. Hulusi Keçeci “Ancak hastalığı yavaşlatan tedaviler mevcuttur. Bunun yanı sıra hastaların şikâyetlerine yönelik dayanak tedavileri değer kazanmaktadır. Fizik tedavi, beslenme dayanağı ve teneffüs dayanağı hastaların konforunu artırmada ve ömür müddetlerini uzatma da etkilidir” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.