Son vakitlerde sıklıkla tartışmalara bahis olan Merkez Bankası’nın döviz satışı ve kurlardaki yükseliş gündemde değerli bir yere sahip.
Merkez Bankası’nın faiz kararını sabit tutması ile birlikte kurda üst taraflı bir hareket beklenirken USD/TL kuru 16,25’lik pivot noktasının altına inerek 16,19’a kadar geriledi.
ARZ VE TALEBE UYGUN DEĞİL
Eğilmez, ‘Piyasaya döviz satarak USD/TL kurunda dayanak noktasının kırıldığı izlenimi yaratmaya dayalı yaklaşımın işe yaramayacağını anlattığım yazım’ olarak tanımladığı yazısında 16,19’un piyasadaki olağan arz ve talebe uygun olmadığını bunun döviz satışı ile oluşturulmuş zorlama bir seviye olduğunu söz etti.
Hazine eski Müsteşarı ve ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez, ferdî blogunda mevzuya ait ‘USD / TL Kurunda Dayanak ve Direnç Seviyeleri ve Kurun Düşürülmesi Çabaları’ yazısı şöyle:
DAYANAK VE DİRENÇ SEVİYELERİ, PİVOT NOKTASI, DAYANAK VE DİRENÇLERİN KIRILMASI
Finansal piyasalarda fiyatların yükselişi ve düşüşü sırasında izlenen kimi düşüş ve yükseliş noktaları vardır. Bunlara takviye ve direnç seviyeleri deniyor. Bahsimiz döviz kurları olduğu için biz o açıdan bakacağız.
Kur yükselip geri çekildiğinde, geri çekilmeden evvel ulaşılan en yüksek seviye ‘direnç noktası’ olarak kabul ediliyor. Direnç noktası; yükselmekte olan kur için için yükselişin yavaşladığı, alım isteklerinin azaldığı, satıcıların ise satış isteklerinin daha fazla olduğu noktayı söz eder.
Piyasa tekrar yükseldiğinde, yine yükselmeye başlamadan evvel ulaştığı en düşük seviye de ‘destek noktası’ olarak isimlendiriliyor. Takviye noktası, talebin ağırlaşması nedeniyle düşüş eğiliminin durması beklenen bir kur seviyesidir. Kur düştükçe talep artar ve böylelikle takviye noktası oluşur.
Bir direnç noktasının kırılması; kurun, daha evvel belirlenmiş direnç noktasının üzerinde en az bir kere kapanış yapmış olmasını tabir ediyor. Bir direnç noktası kırıldığında o nokta artık bir dayanak noktasına dönüşür.
Bir takviye noktasının kırılması; kurun o takviye noktasının altında en az bir kere kapanış yapmış olması manasına geliyor. Bir takviye noktası kırıldığında o nokta artık direnç noktası pozisyonuna gelir.
Kur, takviye ya da direnç noktasını kıracak biçimde bir seferlik kapanış yapıp tekrar takviye yahut direnç noktasına dönmüşse dayanak ya da direcin kırılması tam olarak gerçekleşmemiş sayılır.
Pivot noktası; döviz kurunun bir evvelki süreç gününde oluşan istikrardaki pahasını gösteren seviyedir. Süreç kurunun pivot kuruna nazaran durumuna bakılarak kurun hareket istikameti varsayım edilebilir ve ayrıyeten tekrar buradan hareketle takviye ve direnç noktaları da hesaplanabilir.
Döviz kurlarıyla ilgili teknik tahlil; kurların, geçmişteki hareketlerine bakılarak yapılan tahlildir. Kurun izlediği kıymet değişimleri bir vakit serisi grafiğine yansıtılır ve o grafik üzerinde geçmiş hareketlere bakılarak kelam konusu kurun vakit içinde zirve ve taban yaptığı noktalar incelenir. Buna nazaran kurun bu noktaları üst yahut aşağı gerçek geçtiğinde sonraki durağının neresi olduğu iddia edilmeye çalışılır.
TAKVİYE VE DİRENÇ SEVİYELERİ HEDEFLENEREK KUR DÜŞÜRÜLEBİLİR Mİ?
Üstte değindiğimiz dayanak, direnç ve pivot seviyeleri tümüyle piyasada oluşan arz ve talebe nazaran belirlenir. Ferdî arz ve talebin bu seviyelere tesir yapması mümkün değildir. Lakin olumlu ya da olumsuz bir gelişme ortaya çıktığında yahut beklentiler değiştiğinde arz yahut talep tıpkı istikamette hareket ettiğinde bu seviyeler üzerinde tesirli olabilir.
Geçtiğimiz Cuma sabahı güne başlarken USD / TL kuru 16,33 idi. Diyelim ki kısa vadeli standart direnç noktası 16,35, pivot noktası 16,25, takviye noktası da 16,15 olsun. Yani 16,35’in üzerinde bir gece geçirilirse direnç kırılıp kur üst gidecek demektir.
“GEÇMİŞTE PEK ÇOK KERE YAPTIĞI ÜZERE…”
Bu evrede Merkez Bankası’nın faizi değiştirmemesi, piyasanın beklediği tedbirlerin alınmaması sonucu döviz talebi devam ediyor ve kurun üst gitmesi bekleniyordu. Bu noktada kamu kesiti devreye girerek, geçmişte pek çok kere yaptığı üzere, döviz satmaya ve kuru düşürmeye başladı ve USD/TL kuru 16,25’lik pivot noktasının altına inerek 16,19’a kadar geriledi ve haftayı o denli tamamladı. 16,15’lik birinci takviye noktası kırılamamıştı lakin pivot noktasının altına inilmesi o dayanak noktasının kırılabileceği izlenimini veriyordu.
“ZORLAMAYLA OLUŞTURULMUŞ BİR DÜZEY”
Üstten beri verdiğimiz tanımlar çerçevesinde pazartesi günü kurun 16,15’lik takviye noktasını kırması beklenebilir. Ne var ki 16,19’luk kur seviyesi, piyasada olağan arz ve talebe nazaran değil, kamu kesitinin döviz satmasıyla yani zorlamayla oluşmuş bir seviye. Kamu kesiti, döviz satarak kurun daha da düşeceği inancını yaratmayı ve bu yolla insanların döviz satmasını sağlamayı amaçlıyor. Beşerler ise ortada bu durumu destekleyen rastgele bir olumlu gelişme, bir beklenti ya da bir tedbir görmediği için döviz satmak bir yana düşen kurları fırsat görerek ucuza döviz satın almaya yöneliyor. Sonuçta merkez bankası, uzun müddettir yaptığı üzere, kısa müddetli sonuçlar uğruna rezervlerini erittiğiyle kalıyor.