TÜİK’in yeni eser kümesi ve endeks kıymetleri ile yıllık enflasyonu aşağı çekmesinin mümkün olduğuna değinen Aydemir, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda TÜİK’in yaptığı değişikliklerin enflasyon üzerinde neden tesirli olabileceğini örneklerle sıraladı.
Aydemir, TÜİK’in piyasa fiyatlarını artık paylaşmadığını ve açıklanan eser adedinin 1/3 oranına düşürüldüğünü kaydettiği paylaşımında “TÜİK, mayıs ayı itibariyle 7 basamak kırılımda 409 eserin ortalama fiyatı yerine 5 basamak kırılımda 144 eser kümesinin fiyat endeksini açıklamaya başladı” tabirlerine yer verdi.
2-) ? TÜİK, mayıs ayı itibariyle 7 basamak kırılımda 409 ürünün ortalama fiyatı yerine 5 basamak kırılımda 144 ürün grubunun fiyat endeksini açıklamaya başladı.
? Piyasa fiyatları artık paylaşılmıyor ve açıklanan ürün adedi 1/3’e düşürüldü.— Birol Aydemir (@BirolAydemir15) June 16, 2022
MEMUR VE EMEKLİ ARTIRIMLARINI ETKİLEYECEK
Ürün kırılımının ayrıntılı verilmemesinin halkın münferit hesaplamaları ve ENAG üzere alternatif enflasyon hesapları ile yapılacak karşılaştırmayı engellediğini aktaran Aydemir, bu durumun memur ve emekli artırımlarını etkileyeceğine işaret ederek şu tabirler yer verdi:
“Bu dataların yayınlanmamasının, memur ve emekli artırımlarını etkileyecek mayıs ve haziran aylarına tesir edecek biçimde yapılmasına da ne diyelim? Manidar galiba! Buna ilaveten, bölgeler bazındaki enflasyon bilgileri de artık yayınlanmıyor. Anlaşılan şeffaflık fazla geldi!”
“KARŞILAŞTIRMA YAPMAK MÜMKÜN DEĞİL”
TÜİK’in yayınladığı iki data ortasında direkt bir karşılaştırma yapmanın mümkün olmadığını belirten Aydemir, açıklanan 144 bilgiden sadece 57 adedinin karşılaştırılabilir olduğunu kaydetti.
Yaşanan fiyat değişimlerinin karşılaştırılması için gerekli olan eser sepet tartısının artık paylaşılmadığına da değinen eski lider, TÜİK şeffaflığı fazla buluyor değerlendirmesini yaptı.
Aydemir’in bahse ait paylaşımları şöyle:
*Nisan 2022 itibariyle hesaplanan yıllık artış karşılaştırmasında 57 eserin 42’sinde fiyat artışı yeni datada daha düşük.
Yani bu 42 kalem, enflasyonu daha düşük gösterecek bir tesirde bulunuyor.
Yeni eser kümesinde enflasyonu azaltıcı tesir yapan 42 eserdeki fiyatlardaki değişim farkı 0.4 ile 122 puan ortasında değişiyor.
*Örneğin otel fiyatlarında eski fiyat artışı yüzde 189.3 iken yeni fiyat artışı yalnızca yüzde 66.9. Fark yüzde 122.4 puan. Otel fiyatlarındaki fiyat artışı önemli biçimde aşağı çekilmiş.
*Fiyat artışının yeni bilgide daha yüksek olduğu 15 eserde ise fiyat farkı 0,2 ile 36 puan ortasında değişiyor.
2022 Ocak-Nisan itibariyle bakıldığında ise 57 eserin 38’inin fiyatı daha az artmış görünüyor.
OTEL ÜCERTLERİNDEKİ ARTIŞTA BÜYÜK DÜŞÜŞ
*Fiyat artışının azaldığı 38 eserde iki bilgi ortasındaki fark 0,3 ile 82 puan ortasında değişiyor.
Otel örneğinden ilerlersek, otel fiyatlarındaki fiyat artışı yüzde 104’ten yüze 22’ye gerilemiş. Yani otel fiyatı artışı tam 82 puan azalmış.
*Eskiye nazaran fiyat değişiminin daha yüksek olduğu 19 eserdeki fark ise 0,3 ile 34 puan ortasında değişiyor.
Örneğin uçak bileti fiyat artışı yüzde 2,8 iken yeni bilgide yüzde 36,8.
*Bu değişimlerin enflasyon sepetine tesirinin ne olduğuna bakmak için eserlerin sepet yüklerini bilmeliyiz fakat şeffaflığı fazla bulan TÜİK yeni bilgide tartıları yayınlamıyor!
“ENDİŞELERİN YERSİZ OLMADIĞI….”
*Eski yüklerin geçerli olduğunu varsayarsak yapılan toplulaştırma sonrası değişimin kendi içindeki toplam yıllık azalış tesiri 8,7 puan; 2022 Ocak-Nisan itibariyle ise 4,2 puan.
*Bu azalışlar tüketici fiyatlarını yıllık değişim için 3,3 puan Ocak-Nisan devri için ise 1,6 puan daha düşük gösteriyor.
İmkân olmadığı için 144 eserden yalnızca 57’sini karşılaştırmış olsak bile TÜİK konusunda kaygıların yersiz olmadığı tarafında güçlü bir kanıt bu!
*Şimdi daha enteresan bir örnek vereceğim.
Toplulaştırılmış yeni 144 eserlik kümede eski 409 eserlik kalemlerin kimileri toplulaştırılmış.
Mesela bebek iç çamaşırı, pijaması ve tulumu başka farklı fiyatları açıklanmak yerine “bebek giyim” halinde tek eser olarak izleniyor.
* Bu toplulaştırılmış kümede tek kalem olarak verilen eserin fiyat artışının doğal olarak alt bileşenlerindeki fiyat artışlarının ortasında bir yerde olması beklenir lakin gelin görün ki bu tek eserin fiyat artışı alt bileşenlerinin gerisinde!
Müthiş bir matematik!
* Ana kalem, bileşenlerinin enflasyonunu öğütmüş!
Örnek olarak:
-Bebek iç çamaşırı yüzde 110.7
-Bebek pijaması yüzde 64.4
-Bebek tulumu yüzde 55.0
-Ama bebek giysi yüzde 28.8!
Yani bileşenlerin en düşüğünün yarısı!
Başka örnekler:
-Bitki ve meyve çayı (poşet) yüzde 72.6
-Çay yüzde 30.1
-Ama çay ve başka demlendirilen içecek çeşitleri yüzde 28.0
-Çocuk kitapları yüzde 63.6
-Diğer kitaplar yüzde 42.2
-Test kitapları yüzde 76.3
-Ama kitaplar yüzde 44.3
“85 MİLYONUN HAKKI YENİYOR”
*İzah edilmeye muhtaç çok konu var.
İktidar enflasyonla çabayı bu halde yapmaya karar vermiş görünüyor!
Yazık, çok yazık… 85 milyonun hakkı yeniyor!